2. Xulashada kutubta qaarkood.
Waxay sidoo kale xuleen dhowr kutub oo ay qoreen wadaaddada ay horey u xusheen, sida kitaabka tafsiirak Ibn Kathiir, iyo Kutubta Ibn Taymiya iyo Ibn Qayim iyo Ibn Cabdilwahhab. Kutubta kale ee ay qoreen culumada kale ee caanka ah sida Abii Xaniifa iyo Maalik iyo Shaafici ama kutubta ay qoreen culumadii Caqiidada sida Ashcari iyo Maaturiidi iyo Muctasilada iyo kooxaha kale, dhammaan midna ka arki maysid oo way qarsheen, suuqa in lagu iibshana lama ogola.

Sanadkii 1987kii ayaan tegay jaamicadda Madiina ee Islaamiga ah, oo ah meesha wahhaabiyada laga fidsho, aniga oo Jordan ka imid oo cimraysanaya, kolkas baan waydiiyay kutubta halkaas laga dhigto waxa ay tahay - wallaahi in aanan been sheegayn - waxay ii soo baxsheen dhowr kitaab oo uu qoray ibn Cabdulwahhab oo kaliya, sida kitaabkiisa Towxiidka iyo Mukhtasarka Siirada iyo risaalooyin kale oo yaryar, aad baan uga naxay dhallinyaradii waagaas aan ku arkay jaamicaddaas, waxaa ii caddaatay in aanay wax cilmi ah haba yaraatee baran ee oryantayshan wahhaabiyo oo kaliya meesha lagu hayo.

Kolkii aan Maka tegay ayaan aaday xafiiska dacwada laga fidsho ee wasaaradda diinta sacuudiga oo kacbada agteeda ku yaalla, kolkaas baan wadaadkii masuulka ka ahaa waydiistay in uu i tuso kutubta dacwada loogu tala galay ee ay muslimiinta u qaybinayaan - Ilaah baan ku dhaartay - wuxuu i tusay dhowr kitaab oo la mid ah kuwii aan Madiina ku soo arkay!

Waxaan ku iri ma haysaa kitaabkii Riyaadusaalixiinka ee Sheekh Nawawi? Kolkaas buu iigu jawaabay "wuu dhammaaday oo nuskho kama taallo!". Halkaas waxaa iiga caddaatay in aanan meesha dacwo Islaam lagu hayn ee ay woxoodu yihiin sidii dacwadii Shuuciyada, oo la fidinayo figrado kooxo gaar ah leeyihiin. Dacwada Islaamka sida aan ognahay, waxay ku salaysantahay Xurriyadda Ra'yiga iyo Daraaso Cilmiyaysan, iyo Fikir saxiix ah oo aanan ku koobnayn nin iyo laba nin oo si gaar ah afkaartooda loo caabudayo sida kuwa wahhaabiyada.

3. Leexinta Tafsiirka Quraanka
Wahhaabiyadu waxay turjumeen kitaabka Quraanka ah, luqado aanan carabi ahaynna way ku fasireen, falkaas waa fal wanaagsan oo looga mahadcelinayo, laakiin mushkiladi waxay ka dhacday leexinta ay leexsheen macnihii saxda ahaa ee aayaduhu lahaayeen.

Tusaale ahaan Kitaabka Quraanka ah ee Afsoomaaliga loo turjumay, waxaad arkaysaa in aayadaha caqiidada iyo kuwa siyaasadda dhammaan loo fasiray siyaabo khalad ah oo u janjeera manhajka Wahhaabiga ah.

Tusaale gaaban haddii aan kuu soo qaado bal fiiri kitaabkaas, waxaad arkaysaa wadaaddada turjumay in ay ay erayga (inna ladiina aamanuu) u turjumayaan (Kuwii xaqqa rumeeyay), waana tarjamad khalad ah, wayna ogyihiin laakiin kas bay u yeelayaan, tarjamada saxda ah waa (kuwii rumeeyay) erayga (xaqqa) ayaga ayaa kas ugu deray waana eray ay isla yaqaannaan oo ay uga jeedaan (mad-habta wahhaabiyada).

Sidaa darteed waxaad arkaysaa kooxaha Itixaadka soomaalida waxaa halkudheg u ah (waagii aan xaqqa bartay..) ama (Xaqqa rumaynay.. ) iwm, macnaha waagii aan Itixaad noqday, maxaa yeelay Islaamku Itixaadka ka hor buu jiray.

Kitaabka Quraanka ah ee Soomaaliga loo turjumay khaladaadkiisa halkan uga hadli mayno, inshaa allaahu duruus kale baan kaga hadli doonnaa (Naqdiga) kitaabkaas, laakiin halkan tusaale ahaan baan ugu soo qaatay si aan akhristaha u tuso qaabka manhajka wahhaabigu diinta u fasirayo ama u dersayo.

4. Leexinta manhajka daraasada Sunnada nabiga
Sunnada nabigu waxay ka mid tahay usuusha diinta aasaaska u ah, kolka daraasadeedu waa in ay ahaataa mid cuskan manhaj saxiix ah oo cilmiga waafaqsan. Culumada Wahhaabiyada ama Salafiyada ee dersay Sunnada waxaa ugu caansan Naasir addin al-albaani, marka asiga ayaan tusaale u soo qaadanaynaa manhajkiisa sida uu u dersay Sunnada Nabiga.

Halkan laguma soo koobi karo manhajkii Naasiruddin, laakiin figrad guud ayaan ka siinayaa akhristaha sida ninkaasi xaddiiska ugu ciyaaray, tusaale ahaan, haddii uu derso sanadka xadiiska oo uu arko in qayb xadiiska ka mid ah ay sanad sax ah leedahay, qaybtaas buu qaadanayaa inta kalena wuu ka tegayaa, kolkaas buu xadiis kale u gudbayaa, kolkaas buu hadana dersayaa sanadkiisa, haddii uu arko qayb sanad sax ah leh wuu qaadanayaa inta kalena wuu ka tegayaa, mid kale ayuu hadana u gudbayaa haddii arko qayb sax ah wuu qaadanayaa.. sidaas ayuu ku soconayaa, kadibna qaybihii saxda ahaa ee uu soo qaatay buu isu gaynayaa oo xadiis cusub ka samaynayaa! oo xukun cusub ku salaynayaa!

Su'aasha meesha taal waxay tahay, ma bannaantahay in xaddiis cusub oo uusan nabiguba dhihin la sameeyao, kaas oo ka kooban erayo goosgoos ah oo laga soo qaatay axaadiis kale? Mise bannaantahay in Sharci lagu saleeyo xaddiis asiguba noocaas ah oo aanan sal iyo baar lahayn?

Way adagtahay si aan halkan ugu sharaxno mowduucan, laakiin macnaha guud waa figradda doorashada aan idiin soo sheegay, wixii ayaga dookhooda cajebsha way soo xulanayaan ama aayad ha ahaado ama xaddiis ha ahaado ama kitaab nin qoray ha ahaado, wixii aanan dookhooda cajebinaynna way diidayaan oo inkirayaan xattaa haddii uu quraan cad yahay ama sunno qayaxan tahay dan ka geli mayaan, marka manhajkoodu wuxuu ku salaysanyahay "xulasho".

5. Sheegashada Mad-habtii Salafka Saalixa ah
Wahhaabiyada ama Ittixaadka iyo Salafiyadu waxay caado ka dhigteen in ay si mintidnimo leh ugu nisbeeyaan falalkooda fooshaxun Salafkii Saalixa ahaa ee Muslimiinta. Falkasta oo ay ku kacaan ama tafsiir kasta oo ay keenaan ama ha saxnaado ama ha khaldanaadee waxay leeyihiin waa falkii salafka saalixa ah.

Salaf assaalixiin waxaa looga jeedaa culumadii muslimiinta ee noolayd 3 dii qarni ee ugu horreysay sanadka hijriga, kuwaas oo la aaminsanyahay in ay ugu fadli badnaayeen ummadda muslimiinta ah, sida xaddiiska lagu sheegay.

Kolka wahhaabiyadu si ay u sharciyayso figradaheeda habaowsan waxay mar kasta isku daydaa in ay ku sahdaan salafka salixa ah, taas ayaana daliil u ah in ay lunsanyihiin, maxaa yeelay haddii ay ogyihiin in ay toosanyihiin maxaa ku khasbaya in ay la darooryaamaan salafkii baan waafaqsannahay, umadda Islaamka ah iyo culumadeeda kaleba waxaas ma dhahaane?!

6. Kufrinta Muslimiinta aanan ayaga raacsanayn
Wahhaabiyada, Ittixaadka iyo Salafiyada inteeda kaleba waxay caado ka dhigteen in ay dadka aanan mad-habtooda raacsanayn kufri ku xukumaan, waxaana caadadaas ay ka barteen culumadooda sida Ibn Taymiya iyo Ibn Cabdulwahhaab.

Qarnigii 18aad kolkii wahhaabiyadu ka soo baxday jasiiradda carabta ayaa Ibn Cabdulwahhaab ku andacoon jiray in "muslimiinta maanta joogta ay ka kaafirsanyihiin kufaartii quraysh ee joogtay casrigii jaahilga" wuxuu intaas ku deray in "lixdii boqol ee la soo dhaafay ay ummadda islaamku kufri ku jirtay" wuxuu ka wadaa wixii ka dambeeyay qarnigii 3aad ee hijriga dadku kufaar bay noqdeen.

Hadalkaas waxaa maqlay muslimiintii xajka imaanaysay siiba muslimiinta Hindiya oo ah kuwa hadda Pakistaan loo yaqaanno. Dabadeedna culumadoodii waxay u qaateen in Carabtii ay diintii ka noqotay oo jasiiradda carabta aanan hadda dad muslim ahaba aanay joogin ee waxa joogaa ay yihiin dad ka sii liita kufaartii quraysh ee joogtay waagii nabi Muxamad.

Culumadii Hindiga ee sidaa u qaatay hadalka Ibn Cabdulwahhaab waxaa ka mid ahaa (Mowduudi iyo Imam Nadawi) Nimankaas ayaana soo saaray figradaha jamaacada Ikhwaanka. Back