Dheelminta nabiga waxaa caddeeyay Quraanka iyo xaddiiska saxiixa ah kolka waxaa waajib ah in la rumeeyo in Nabiga nabadgelyo iyo naxariisi korkiisa ha ahaatee Eebbe dheelmay habeennimo asiga oo Maka ka baxay oo masjidka al-Aqsaa u baxay.

Hase ahaatee, fuullinta (Micraajka) wuxuu ku caddyahay xaddiiska, Quraankuse nas cad oo aan ta'wiil rabin kuma caddayn wuxuuse ku soo arooray wax u eg nas cad.

Marka dheelminta waxaa ku soo arooray qowlkii Eebbe kor ahaayee: (Waxaa nasahnaaday kii (Eebbihii) ka dheelmay addoonkiisa habeennimo masjidka xaramka ah ee u dheelmay masjidka al-Aqsaa kaas oo aan barakaynay agagaarkiisa si aan aayadaheenna qaarkood u tusno)[al-Israa:1].

Haddii la yiraahdo: (Dhab ahaan wuu arkay (Nabigu Jibriil) mar kale)[an-Najm:13] wuxuu noqon karaa aragtida caluusaadka ah, waxaan leenahay taasi waa ta'wiil mana habboona in naska la ta'wiilo oo laga baxsho ujeedadiisa muuqata ayada oo aan daliil caqligal ah oo go'an loo hayn ama mid dhegaysi ah (xaddiis iwm) oo sugan sida uu ku yiri ar-Raazi kitaabkiisa "al-Maxsuul" iyo qaar kale oo culumada usuusha ka mid ah. Halkanna wax daliil ah lagu ma hayo.

Wuxuuna Muslim ka soo weriyay Anas bin Maalik Allaha ka raalli noqdee in Nabigu nabadgelyo iyo naxariisi korkiisa ha ahaatee uu yiri: "Waxaa la ii keenay Buraaqdii (farastii) oo ah neef cad oo dheer oo dameer ka wayn baqalna ka yar qoobkiisana dhigaya meesha ishiisu ku dhammaato, wuxuu yiri: kolkaas baan fuulay intii aan ka imiday Baytul Muqadas kolkaas baan ku xiray qaaroodkii ay ku xiranjireen nabiyaashu, wuxuu yiri: kadibna waxaan galay masjidka kolkaas baan laba ragco ku tukaday, kolkaas baan ka soo baxay markaas baa Jibriil ii keenay, nabadgelyo korkiisa ha ahaatee, weel qamro ah iyo weel caano ah, kolkaas baan caanihii doortay, kolkaas baa Jibriil yiri, nabadgelyo korkiisa ha ahaatee: "Fidradii baad dooratay", wuxuu yiri: Markaa kadib ayuu samada ina fuushiyay.." Ilaa xaddiiska dhamaadkiisa.

Kolka xaddiiska waxaa ku jira daliil caddaynaya in dheelminta iyo qaadista labaduba ay hal habeena ahaayeen oo (la qaaday Nabiga) jirkiisa iyo ruuxiisa asiga oo soo jeeda, maxaa yeelay cidi ma dhihin wuxuu gaaray baytul Muqadas kadibna wuu seexday.

Hase ahaatee, aragtidiisa Nabigu uu Eebbe arkay habeenkaa la qaaday waxaa soo weriyay ad-Dabaraani kitaabkiisa "Mucjam al-Awsat" sanad xoog leh sidii uu yiri xaafidkii Ibn Xajar ahaa oo ka soo weriyay Ibn Cabbaas Allaha ka raalli noqdee asiga iyo aabbihiiba: " Muxamad wuxuu arkay Eebbihiis laba jeer", waxaa kale oo soo weriyay Ibn Khusaymah sanad xoog leh: "Wuxuu arkay Muxamad Eebbihiis" Ujeedaduna waa in uu (Nabigu) laabtiisa (qalbigiisa) ku arkay Eebbe waxaana taa u daliil ah xaddiiska Muslim ee laga soo weriyay Abii al-Caaliyah can Ibn cabbaas tafsiirkii qowlkii Eebbe: (Qalbiguna ma beenin wuxuu arkay. Maxawaad kula murmaysaan wuxuu arko. Dhab ahaanna wuxuu arkay mar kale( [an-Najm:13-15]. Wuxuu yiri: "wuxuu arkay (Nabigu) Eebbihiis laba jeer". (Waxaa nasahnaaday kii (Eebbihii) ka dheelmay addoonkiisa habeennimo masjidka xaramka ah ee u dheelmay masjidka al-Aqsaa kaas oo aan barakaynay agagaarkiisa si aan aayadaheenna qaarkood u tusno([al-Israa:1].

Dheelminta
Waxay isku raaceen dadka xaqa ku taagan ee ah salafka iyo khalafka iyo muxadisiinta iyo mutakalimiinta iyo mufasiriinta iyo culumada iyo fuqahada in dheelminta Nabigu ahayd jirkiisa iyo ruuxiisa (labadaba) asiga oo soo jeeda habeennimo laga billaabayna masjidka xaramka ah loona kexeeyay masjidka al-Aqsaa.

Waxaa u yimid Jibriil nabadgelyo korkiisa ha ahaatee Nabi Muxammad nabadgelyo iyo naxariisi korkiisa ha ahaatee kolkaas buu u kexeeyay masjidka xaramka ah oo saaray buraaqda fankeeda taas oo ah neef ka mid ah xoolaha jannada oo dhigaya qoobkiisa ilqabadkiisu meesha uu ku dhamaado, axayna sii mareen Madiino iyo Duuri Siinaa' iyo Bayti Laxam oo uu ku dhashay sayidkeenii Ciise nabadgelyo korkiisa ha ahaatee intii ay ka gaareen Baytul Muqadas, waxaana Eebbe u kulmiyay Nabiga nabadgelyo iyo naxariisi korkiisa ha ahaatee, nabiyaasha oo dhan laga soo billaabo Aadam iyo wixii ka dambeeyay oo ku kulmeen Masjidka al-Aqsaa ayada oo lagu sharfayo (Nabigeenna) kolkaas buu tujiyay asiga oo imam u ah.

Qaar ka mid ah waxyaabihii la yaabka lahaa ee Nabigu ku arkay dheelminta